Joris Van Severen

Over Van Severen zijn boekenkasten volgeschreven. De Franstalige notariszoon en oud-leerling van het Gentse jezuïetencollege werd als soldaat aan de IJzer een fervent Vlaams-nationalist. Na de Eerste Wereldoorlog stichtte hij het Verdinaso, de eerste fascistische beweging in Vlaanderen. Hij was er de absolute en onbetwiste leider van tot aan zijn gewelddadige dood aan het begin van de Tweede Wereldoorlog.

Zijn politieke evolutie wordt bijna altijd toegeschreven aan zijn persoonlijkheid of literaire interesses. Ten onrechte, zo blijkt uit dit boek. Zijn Vlaams-nationalisme en verwerping van de democratie vonden hun voornaamste oorzaak in het onverzettelijke katholicisme van Vlaamse geestelijken. Die hadden een afkeer van de moderne waarden en instellingen en streefden naar het herstel van de christelijke maatschappelijke orde.

Van Severen liet zich voor hun kar spannen: hij nam zich voor het Vlaamse volk te verlossen van de op liberale principes gefundeerde Belgische staat en het zelfstandige Vlaanderen als een theocratie in te richten. Maar dat plan was niet haalbaar. Wat er uiteindelijk van zijn droombeelden overbleef, was een ongodsdienstige mix van antiliberalisme, antikapitalisme, antisocialisme, anticommunisme en antisemitisme.

Christian de Borchgrave (1966) is doctor in de geschiedenis, eerste adviseur bij de Belgische Kamer van volksvertegenwoordigers en vrijwillig wetenschappelijk medewerker aan het Ruusbroecgenootschap (UAntwerpen). Hij publiceerde boeken en artikels over diverse aspecten van de geschiedenis van de katholieke kerk in Vlaanderen in het interbellum.